Alhoewel Italië de afgelopen acht maanden in een crisistoestand heeft verkeerd, kwam heteigenlijk pas sinds ongeveer juni in het nieuws. De crisis heeft helemaal niets te maken met de Brexit, alhoewel tegenstanders dit wel claimen.
Zo begint het verhaal van de bekende analist George Friedman, die verder gaat:
De hoogte van het aantal leningen dat niet wordt terugbetaald (NLP, non performing loans) is al een probleem dat in Italië bestond voor de Brexit. Het is ondertussen duidelijk dat er niets is in de Italiaanse economie dat dit probleem kan oplossen. Alleen als er opeens een drastische verbetering in die economie zou ontstaan, dan zou er een mogelijkheid bestaan om deze leningen terug te betalen.
En er is geen enkele manier waarop die economie zich drastisch kan herstellen omdat we ons al een tijdlang in een crisis bevinden.
De banken hebben de NLP leningen altijd in de boeken gezet als “niet presterend”, terwijl er in werkelijkheid niets werd betaald en in plaats van die leningen af te schrijven werden ze wat lager in de boeken gewaardeerd dan de wel presterende leningen.
Ongeveer 17 procent van de openstaande leningen in Italië zullen nooit worden betaald en dit zal heel erg zwaar gaan drukken op de balansen van de betrokken banken. En dit probleem zal zich niet beperken tot Italië.
De Italiaanse leningen zijn gebundeld en weer doorverkocht en Italiaanse banken hebben weer leningen genomen van andere Europese banken. Deze banken hebben dat weer als een bezit opgenomen op hun balans en zijn op basis daarvan zelf weer gaan lenen.
Aangezien Italië de vierde grootste economie is in Europa, is dit de moeder van alle bedreigingen voor het financiële systeem.
De enige manier waarop het land geholpen kan worden is door een bail-out van de overheid. Probleem is alleen dat Italië niet alleen onderdeel is van de EU maar ook van de eurozone. En dat betekent dat haar mogelijkheden om uit de problemen te komen door geld bij te drukken heel erg beperkt zijn. Daar komt nog bovenop dat het volgens de regels van de EU heel moeilijk is om banken te redden.
Zoals we inmiddels weten hebben we sinds het begin van dit jaar in Europa de bail-in, wat volgens Friedman een recept is voor bankruns. Wanneer er in Italië een bankrun gaat plaats vinden, dan is dat het einde van regering en staat de Vijfsterrenbeweging klaar om over te nemen.
De bail-in regel is ingevoerd in de EU, omdat Duitsland niet het complete Europese banksysteem wil gaan redden met Duits geld. De Italianen kunnen de problemen alleen onder controle houden als ze de EU regels aan hun laars lappen, wat ze dan ook doen.
Er bestaat nog een heel groot gevaar en dat betreft de Duitse export. Veel van Europa en Duitsland zelf draait op de export van dat land, veelal naar andere Europese landen. Wanneer er in Italië echt een crisis zal ontstaan zal dit grote gevolgen hebben voor de Duitse export en de werkeloosheid daar sterk doen stijgen. Het is er Angela Merkel dan ook alles aan gelegen om de Italiaanse crisis te bezweren, maar ze staat ook niet te trappelen om de Duitse bevolking te vertellen dat ze zwaar afhankelijk zijn van het welzijn van Italië.
Dit alles zou natuurlijk ook weer de al zo geplaagde Deutsche Bank weer keihard treffen, de bank die door het IMF is geclassificeerd als de gevaarlijkste ter wereld.
Daarnaast is Duitsland heel erg afhankelijk van Amerika voor haar export. Als daar een recessie zou ontstaan wat niet ondenkbaar is, dan zijn de rapen voor de Duitse export helemaal gaar. Aangezien Amerika door de bank genomen iedere zes of zeven jaar een recessie meemaakt, zal die niet ver meer weg zijn. Experts denken dat die recessie zal komen in 2017.
Zelfs een terugval van één procent van de Duitse export zou al grote gevolgen hebben, omdat het land maar een minimale groei kent. Een relatief kleine daling in de export zou al grote gevolgen hebben voor het BBP en de werkeloosheid.
In feite komt Friedman zo ongeveer tot dezelfde conclusie als wij gisteren kwamen. Namelijk dat hoe meer je onderdeel vorm van een groot kwetsbaar systeem zoals de Europese Unie des te meer zal je te lijden hebben als er iets mis gaat.
Het vastlopen van systemen zoals hierboven beschreven zal historisch gezien altijd leiden tot politieke conflicten en crisis.
Net zoals je zeker weet dat de nacht zal volgen op de dag, zo weet je zeker dat een falen van het systeem zoals het dat nu doet, zal leiden tot toenemend nationalisme.
