Met veel bombarie werd begin dit jaar aangekondigd dat belastingbetalers niet meer zullen opdraaien voor het redden van banken in de Eurozone. Want, vanaf januari dit jaar hebben we het troetelkindje van onze Minister van Financiën, Jeroen Dijsselbloem, de bail-in.
Jeroen Dijsselbloem, voorzitter van de Eurogroep, liet tijdens de bankencrisis van Cyprus het woord ‘template’ (blauwdruk) vallen. Dit is de bevestiging daarvan, want met ingang van 2016 is het bail-in systeem ook op Europees niveau van kracht. In dit systeem vangen aandeelhouders én obligatiehouders de eerste klappen op als een bank omvalt, gevolg door de spaarders met meer dan €100.000 op de bankrekening.
De consequenties van dit alles zijn waarschijnlijk voor veel mensen niet duidelijk. Wat het gewoon betekent is dat je geld niet veilig is op een bank. De getroffen rekeninghouders bij de banken in Cyprus waren van het ene op het andere moment hun geld kwijt. Dit waren mensen die alleen een rekening hadden bij die bank, ze hadden totaal niets van doen met de bedrijfsvoering van een bank en toch werd hun geld afgepakt.
Stel dat we in Europa een beleid hebben dat garagehouders niet failliet mogen gaan, omdat ze te belangrijk zijn voor de economie. Maar, dat wanneer de garagehouder toch failliet dreigt te gaan dit niet op het bordje van de belastingbetaler terecht mag komen.
Dat betekent volgens de nieuwe Europese regels dat op het moment dat een garagehouder failliet gaat iedere burger die daar op dat moment een auto heeft staan voor onderhoud met een waarde van meer dan 10.000 euro moet gaan meebetalen aan de redding van de garage.
De burgers van Europa zouden moord en brand schreeuwen wanneer deze regels zouden worden ingevoerd. Waarom moet een garagehouder worden gered en mag een bakker failliet gaan en waarom moeten wij meebetalen want wij hebben niets met het bedrijf te maken, want wij zijn alleen maar klant?
Toch weten Dijsselbloem en collega’s dit op Europees verband er doorheen te drukken voor banken. En iedereen accepteert dat.
Maar, terwijl ze met dit wegkwamen in Cyprus, omdat alles en iedereen hierdoor werd verrast wordt het een andere zaak voor Italië.
Het grote probleem dat de Europese Unie met Italië gaat krijgen voor wat betreft de redding van de Italiaanse banken, is dat een heel groot deel van de doorsnee Italiaanse burgers obligaties van banken hebben gekocht als een belegging voor hun oude dag. Onder de nieuwe bail-in regels van Europa, zouden deze mensen al hun spaargeld verliezen.
Een indicatie van welke kant het op zal gaan in Italië konden we de afgelopen week zien op de beurs. De aandelen van de Italiaanse banken zijn sinds het begin dit jaar eigenlijk alleen maar naar beneden gekelderd, maar de afgelopen week voor het eerst sinds 2011 weer gestegen en wel gemiddeld met 13 procent.
En dat betekent dat insiders weten dat ondanks alle stoere woorden van Jeroen Dijsselbloem de overheid toch gewoon de banken gaat redden, al dan niet met Europese hulp en goedkeuring, omdat zo de obligatiehouders buiten schot zullen blijven.
De Europese Unie kan zich op dit moment zeker niet een soort Italiaanse opstand permitteren. De Italiaanse premier Renzi zou waarschijnlijk opstappen met zijn voltallige kabinet, waarbij de Vijfsterrenbeweging van Beppe Grillo (MoVimento 5 Stelle (M5S)) waarschijnlijk het roer zal overnemen en het eerste wat die zouden doen is het organiseren van een referendum voor een Italexit.
En dus zullen natuurlijk de banken worden gered door de overheden, want een Italiaanse chaos betekent vrijwel zeker het ineenstorten van de volledige Italiaanse economie en het einde van de euro.
Er zijn heel veel verschillende scenario’s te bedenken over hoe deze situatie zich verder zal ontwikkelen, maar alle behalve één zullen fataal blijken te zijn voor de Europese Unie.
De enige werkelijk optie voor de EU is om de Italiaanse banken te redden zonder dat de burgers van het land hierdoor worden getroffen in de vorm van een bail-in.
Het enige dat nog resteert is het verhaaltje dat Dijsselbloem aan de burgers van Europa gaat vertellen om uit te leggen waarom hun eigen regels direct na de invoering alweer worden gebroken. Maar, verhaaltjes vertellen is iets waar ze bij de EU hun hand niet voor omdraaien.
