Alle ogen zijn deze dagen gericht op Engeland waar op 23 juni het volk zal besluiten over het wel of niet verlaten van de Europese Unie. Er zijn echter economen die zich niet zo druk maken over een eventuele Brexit, maar die wel met argusogen kijken naar Duitsland.
Eén van die economen is de financieel analist en auteur John Mauldin van Mauldin Economics.
We weten zo ongeveer allemaal dat Duitsland de motor is van Europa en dat eigenlijk de hele Europese Unie zo ongeveer draait op het welzijn van de Duitse economie. Echter, volgens mensen zoals John Mauldin begint die economie nu uit elkaar te vallen.
Overal ter wereld zie je dat exporterende landen het steeds slechter doen, omdat wereldwijd de vraag naar producten steeds minder wordt. We zien dat bij landen zoals China, Zuid Korea, maar ook bij grondstoffen exporteurs zoals Rusland en Saoedi Arabië.
Landen zoals China zitten al dusdanig in hun maag met hun staal dat ze ertoe over zijn gegaan om deze te dumpen op Europese en Amerikaanse markten. Amerika is dan al ook overgegaan tot bescherming van de eigen markt, door absurd hoge invoertarieven te gaan rekenen voor Chinees staal.
De Amerikanen hebben een lijst gemaakt van landen die ze in de gaten houden, veelal vanwege valutamanipulaties. De landen op die lijst zijn China, Japan, Korea, Taiwan en Duitsland.
Er zijn Amerika een aantal dingen opgevallen voor wat Duitsland betreft. De eerste is een aanzienlijk handelsoverschot ten opzichte van Amerika en het tweede is dat Duitsland het grootste zogenaamde “current account” overschot ter wereld heeft (current account kan je vertalen als lopende rekening). In totaal bedraagt dit overschot 8,3 procent van haar BBP en is dus geld dat niet in de eigen economie is geïnvesteerd.
De reden dat Duitsland op die lijst van Amerika staat is niet vanwege valutamanipulatie. De reden is dat de vraag naar Duitse producten in Europa en China is gedaald. Het gevolg daarvan is dat Amerika een primaire bestemming is geworden voor de Duitse export om het verschil goed te maken. Echter, dit is niet meer dan een lapmiddel om de echte wond te verbergen aldus Mauldin.
Duitsland heeft dat overschot niet geïnvesteerd in haar eigen economie, maar uitgeleend aan andere landen uit de eurozone.
In 1990 was het totaal aan buitenlandse bezittingen van Duitsland zo goed als nihil. Tegen het eind van 2010 was dat gestegen tot 40 procent van haar BBP.
Veel van die buitenlandse bezittingen op de balans van Duitsland zijn onbetaalde schulden van andere landen uit de eurozone. Dat betekent dat Duitsland heel veel risico loopt met een eurozone die nog steeds niet is hersteld van de vorige crisis.
Een overschot op een “current account” wordt meestal gezien als iets positiefs. Maar, als Duitsland een overschot heeft van 8,3 procent van haar BBP, waarom gebruikt ze dat dan niet om de vraag op de eigen markt te stimuleren? Dat betekent of Duitsland wil dat niet doen of Duitsland kan dat niet doen. Een deel van de reden wordt in ieder veroorzaakt omdat Duitsland in het buitenland heeft geïnvesteerd.
En zo komen we volgens Mauldin bij de kern van het probleem.
Duitsland exporteert bijna de helft van haar BBP. Duitsland heeft de Eurozone na 2008 draconische bezuinigingen opgelegd, waarvan het resultaat is geweest een astronomisch hoge werkeloosheid in het zuiden van Europa.
De economische vraag is bij lange na nog niet terug op het peil van voor de crisis. Tot nu toe is Duitsland er aardig in geslaagd om de crisis te ontwijken, terwijl het grootste deel van Europa nog steeds lijdt of in limbo zit. Er is een grens aan de Amerikaanse vraag naar Duitsland, maar ook van haar tolerantie. (Er is al een enorm handelsoverschot ten gunste van Duitsland).
Wanneer je door een iets andere bril kijkt, dan zie je dat de economische logica die het Europese blok samenhoudt, steeds onlogischer wordt en dat het weefsel dat dit alles met elkaar verbindt begint te scheuren.
Duitsland is de krachtbron van Europa en de vierde economie ter wereld. Maar de waarheid is dat de Duitsers aan de vooravond staan van een enorme crisis. En er is helemaal niets dat ze kunnen doen om deze te voorkomen.
