Overal ter wereld breken economen zich het hoofd over wat de beste manier zou zijn om de vastgelopen wereldeconomie weer aan te zwengelen.
In eerste instantie maakte men zich niet zo druk omdat meestal de centrale banken wel dusdanige maatregelen wisten te nemen dat de zaak wel weer op gang kwam.
De meest gehanteerde vorm was historisch gezien altijd de renteverlaging. Want, hoe lager de rente des te eerder waren mensen bereid te lenen en wanneer er weer wordt geleend dan wordt er ook weer geinvesteerd en zo gaat het motortje weer draaien.
Na de laatste grote financiële crisis van 2008 was renteverlaging alleen niet genoeg om de economie weer aan te zwengelen. Dus begon als eerste de Federal Reserve Bank in Amerika met programma’s om meer geld te creëren door het opkopen van dingen zoals staatsobligaties.
Enkele jaren later werd dit voorbeeld gevolgd door de Europese Centrale Bank en zo werd de markt overspoeld met geld.
Nadeel van al deze programma’s was echter dat zo goed als niets van dat extra geld bij de gewone mensen terecht kwamen. Banken wisten zelf wel raad met gratis geld en deden er van alles mee, behalve uitlenen aan het publiek waar het eigenlijk voor was bedoeld.
Nu zijn we in een situatie beland waarop de rente eigenlijk niet verder verlaagd kan worden omdat deze al negatief is en er ook niet onbeperkt geld kan worden bijgedrukt.
Ook de negatieve rente heeft niet het gewenste effect opgeleverd en eigenlijk zijn we nu in een situatie beland waarin de centrale banken als het ware aan het eind van hun latijn zijn. Ze hebben in feite geen mogelijkheden meer om nog te proberen de economie op gang te krijgen.
Ja, er is misschien nog één ultieme mogelijkheid en dat is om te zorgen dat het extra geld direct bij de mensen terecht komt en niet blijft hangen in het banksysteem.
Hier komt dan ook de term helikoptergeld vandaan. Centrale bankiers die als het ware in een helikopter stappen en van daaruit met geld strooien voor de bevolking. Ook hier is de gedachte weer, dat als mensen eenmaal dit gratis geld ter beschikking hebben, dan zullen ze het wel uitgeven.
En dus wordt er op steeds meer plaatsen onder andere gesproken over een onvoorwaardelijk basisinkomen voor mensen. Tegenstanders hiervan roepen luidkeels dat dit een enorme hoeveelheid geld zou kosten, maar in verhouding van wat bijvoorbeeld de ECB nu in de economie pompt valt dat wel mee.
Zo kan de ECB wel iedere maand voor 80 miljoen Euro aan obligaties opkopen. Wanneer ze dat kunnen doen, dan kunnen ze ook miljarden ter beschikking stellen om direct aan consumenten te geven.
Naast het onvoorwaardelijk basisinkomen gaan er ook stemmen op om dan maar bijvoorbeeld duizend Euro te geven aan iedere inwoner van Europa. Volgens een Belgische topman van de ECB, Peter Praet, is dit wel degelijk een reële mogelijkheid.
Ook de eveneens Belgische econoom Paul de Grauwe vindt dit een beter idee dan wat de ECB nu doet met het opkopen van obligaties.
Om dit te doen is voor centrale banken een koud kunstje. Het enige probleem wat ze daarbij misschien hebben is dat voor alle geld dat zij uit het niets scheppen er iets tegenover moet staan wat ze dan als een waarde op de balans kunnen zetten.
Misschien kunnen ze een post “vordering op Europese bevolking” maken en deze als een soort eeuwig bezit op de balans zetten. Voor de totale waarde daarvan kunnen ze geld drukken en dit aan de bevolking geven.
De bewoners van Europa zal je waarschijnlijk niet horen klagen, want er zullen weinig mensen zijn die mopperen als ze ’s morgens zien dat er een bedrag op hun bankrekening is bijgeboekt.
Er blijven dan toch nog wel een aantal vragen over zoals: Zullen mensen dan werkelijk dit geld gaan uitgeven, of maken ze zich zorgen over de toekomst en zullen ze het gaan oppotten.
En de tweede vraag is natuurlijk of iets dergelijks werkelijk de economie weer op gang zal helpen. Wanneer mensen het extra geld inderdaad gaan uitgeven, dan kan dit voor een tijdelijke opleving zorgen, maar daar houdt het dan ook weer mee op.
De werkelijke manier om een economie op gang te krijgen is om te zorgen voor vraag naar bepaalde grondstoffen, producten of diensten. En dat krijg je ook niet met een helikopterlading geld voor elkaar.
Discussieer verder over dit onderwerp op ons forum!
